19. Thị trường ứng dụng di động Việt Nam

Kể từ khi cuộc cách mạng về ứng dụng di động được khởi sướng bằng chợ ứng dụng Apple Appstore thì cho đến thời điểm hiện nay đã có nhiều chợ ứng dụng tham gia vào thị trường, mỗi nền tảng hệ điều hành di động đều có một chợ ứng dụng riêng cho mình. Ngoài Appstore của iOS thì còn có Google Play của Android, Windows Phone Store của Windows Phone, Blackberry World của BB10, Nokia Ovi của Symbian. Trải nghiệm smartphone, tablet sẽ không hoàn hảo nếu không có những ứng dụng đi kèm nhằm phục vụ cho công việc, giải trí, học tập,... Chính vì thế mà ngày nay các Lập trình viên cho ứng dụng di động ngày càng nhiều, vì những ứng dụng loại này có thể rất đơn giản, có thể bán ngay được trên các chợ ứng dụng. Người dùng thì dần dần đã quen với việc cài đặt ứng dụng ngay trên thiết bị nên có thể xem, mua, cài đặt, phản hồi một cách nhanh chóng và trực tiếp như đi chợ.


Thời đại của ứng dụng di động

Có thể nói trong vài năm trở lại đây thì số lượng cũng như chất lượng các ứng dụng trên các chợ ứng dụng là chìa khóa quan trọng nhất cho thành công của việc kinh doanh thiết bị di động. Nhiều người mua smartphone của Apple vì nền tảng iOS có nhiều ứng dụng chất lượng nhất so với các nền tảng khác. Và cũng chính vì thế mà người dùng cảm thấy e ngại đối với các smartphone Windows Phone và Blackberry khi số lượng ứng dụng trên các chợ của họ còn hạn chế, đặc biệt những ứng dụng đã nổi tiếng trên iOS hay Android thì chưa chắc có trên Windows Phone, BB10. Việc thu hút các lập trình viên viết ứng dụng cho nền tảng của mình ngày càng khó hơn khi mà số lượng thiết bị trên thị trường không phổ biến thì lập trình viên không quan đến viết ứng dụng cho nó. Vì thế, nếu muốn bán được nhiều sản phẩm hơn thì Microsoft và Blackberry phải tìm cách gia tăng nhanh chóng số lượng ứng dụng trên các chợ của mình và cả chất lượng ứng dụng nữa. Bên cạnh đó, người dùng ngày càng quan tâm nhiều đến ứng dụng hơn là chất lượng của nền tảng hệ điều hành. Xu hướng này đẩy các hãng sở hữu hệ điều hành di động nhanh chóng cải tiến nền tảng để hỗ trợ tốt hơn cho lập trình viên, còn các lập trình viên thì đua nhau phát hành ứng dụng cho mọi lĩnh vực, ngóc ngách của cuộc sống; từ ứng dụng cho học tập, giải trí, làm việc đến các ứng dụng cho riêng công ty, tờ báo, ngân hàng,... Sau một thời gian quan tâm đến số lượng ứng dụng, người dùng bắt đầu định hình lại những ứng dụng cần thiết cho mình, họ quan tâm đến chất lượng nhiều hơn, loại bỏ những ứng dụng “rác”. Theo tôi thì thời điểm này là thời điểm ở bên kia sườn dốc của trào lưu ứng dụng di động. Trong tương lai sẽ có sự thay đổi quan niệm về ứng dụng, khi đó người dùng sẽ quan tâm đến chức năng được tích hợp trong hệ điều hành hơn là quan tâm đến những ứng dụng, họ chỉ quan tâm đến một số ít ứng dụng cần thiết và có chất lượng.


Thị trường Việt Nam

Vì Việt Nam được coi là quốc gia có thu nhập trung bình nên các hãng công nghệ bắt đầu chú ý đến thị trường này, chính vì thế mà Apple, Blackberry bắt đầu phân phối sản phẩm của mình đến Việt Nam, nơi mà các hãng khác như Nokia, Samsung, Sony, LG,... đã vào trước rất lâu. Doanh số nhập khẩu mặt hàng công nghệ vào Việt Nam hàng năm luôn gây bất ngờ cho nhiều người [1], sự tăng trưởng nhanh chóng trong phân khúc smartphone khiến cho quốc gia với khoảng 90 triệu dân trở thành thị trường lớn trong khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, dù các sản phẩm cao cấp như iPhone, Samsung Galaxy, Blackberry, Nokia Lumia,... đã đến Việt Nam được một thời gian nhưng các chợ ứng dụng vẫn chưa hỗ trợ tốt cho thị trường này. Nếu bạn đang ở Việt Nam thì việc mua một ứng dụng từ các chợ ứng dụng như Google Play gặp nhiều khó khăn hơn, vì phương thức thanh toán chưa thuận lợi. Mặt khác, người Việt Nam đa số sẵn sàng bỏ tiền ra một một chiếc smartphone nhưng sẽ không sẵn lòng mua một ứng dụng. Như tôi đã phân tích trong bài Thương mại điện tử Việt Nam: cơ hội và thách thức [2], người Việt quan tâm đến cái hữu hình hơn vô hình. Tức là họ mua smartphone thì có thể coi nó như một tài sản, nhưng mua ứng dụng thì không thể coi như vật chất được, vì không sử dụng ứng nữa chỉ có gỡ bỏ chớ không bán lại được.

Sự thiếu quan tâm đến thị trường ứng dụng di động Việt Nam của các hãng công nghệ lớn đã góp phần vào tâm lý chi tiền kỳ hoặc của người Việt, làm cho phần lớn người Việt chỉ xài ứng dụng miễn phí và ứng dụng không có bản quyền hay ứng dụng lậu.


Kinh doanh ứng dụng lậu

Gần đây xuất hiện một số chợ ứng dụng ở Việt Nam, những chợ này chia sẽ những ứng dụng cho hầu hết những hệ điều hành di động phổ hiến hiện nay [3]. Thậm chí họ còn phát hành cả app chợ ứng dụng để có thể cài đặt lên thiết bị, khi đó người dùng có thể download và cài đặt những ứng dụng không có bản quyền này như các chợ ứng dụng Appstore hay Google Play. Cách thu tiền của những chợ ứng dụng này là thu tiền qua tài khoản người dùng hay nếu bạn muốn download những ứng dụng có tính phí thì phải trả tiền cho họ bằng tin nhắn SMS hay chuyển qua Ngân Lượng. Họ sưu tầm những ứng dụng này từ các nguồn trên Internet như các forum chia sẽ ứng dụng ở trong và ngoài nước, sau đó tập hợp, phân loại và bán lại cho người dùng. Mặc dù họ đã vi phạm bản quyền nhưng nhiều người lại tỏ ra hào hứng và cổ vũ cho những chợ ứng dụng loại này. Tuy có nhiều người Việt đang sử dụng smartphone nhưng họ không hiểu rõ lắm về việc vi phạm bản quyền phần mềm và những nguy cơ do những phần mềm lậu mang lại. Nếu như trước đây thì việc cài ứng dụng lậu lên iPhone thì phải jailbreak iPhone [4] và cài thông qua máy tinh, còn nền tảng Android thì có thể cài trực tiếp trên thẻ nhớ, Windows Phone thì cũng cần hack máy mới cài ứng dụng lậu được, các máy Blackberry có thể cài đặt từ máy tính hay sử dụng những ứng dụng sideloading [5] do cộng đồng phát triển. Bây giờ thì việc cài những ứng dụng lậu không rắc rối như thế, những chợ ứng dụng lậu này đã tập hợp và chia sẽ ứng dụng ngay trên thiết bị, chỉ cần có kết nối Internet là được.

Hiện nay, có một số doanh nghiệp đã và đang tham gia vào thị trường ứng dụng di động Việt Nam như kho ứng dụng Mstore của Viettel, F-store của FPT, Appcent của SSGroup [6]. Việc lập chợ ứng dụng để cho các nhà phát triển có thể bán ứng dụng thay vì chỉ bán trên các chợ ứng dụng của chính nền tảng hệ điều hành như Google Play là một điều tốt, nhưng liệu những doanh nghiệp này có làm việc với các hãng cung cấp hệ điều hành di động để có sự hỗ trợ và công nhận hay không? Nếu bạn cài một ứng dụng vào máy Android mà không phải tải từ Google Play thì chắc hẳn ứng dụng đó được coi là không rõ nguồn gốc vì chưa được xác nhận từ Google. Nếu xảy ra trường hợp những ứng dụng đánh cắp thông tin người dùng hay lấy trộm tiền từ tài khoản khách hàng thì những chợ ứng dụng này có chịu trách nhiệm không? Nếu những ứng dụng này được đưa lên chợ mà ăn cắp bản quyền của một ứng dụng khác thì những doanh nghiệp kinh doanh chợ ứng dụng này có kiểm soát nổi không? Theo tôi, mô hình chợ ứng dụng Việt chỉ nên tồn tại khi nó được cung cấp bởi một hãng cung cấp thiết bị (như FPT) hay cung cấp hệ điều hành di động. Khi đó những nhà phát triển phải đăng ký với doanh nghiệp vận hành chợ ứng dụng và được chứng nhận thì mới được bán ứng dụng của mình trên chợ. Vì có thể sẽ có nhiều người lấy ứng dụng ở đâu đó trên internet và đưa vào chợ để bán cho người dùng, trong khi đó “ban quản lý chợ” thì không kiểm soát nổi, còn người dùng thì chịu thiệt.

Hiện nay trên thế giới, việc những ứng dụng di động được cung cấp bởi một bên nào đó mà không phải hãng sở hữu hệ điều hành di động (như Google) hay hãng cung cấp thiết bị (như Samsung) thì chỉ có những kho ứng dụng lậu. Việc nền tảng Android cho phép cài đặt những ứng dụng không được xác nhận là một lỗ hổng nền tảng này, trong khi iOS và Windows Phone thì có thể bẻ khóa thiết bị thì mới làm được việc đó, mà khi bẻ khóa thiết bị rồi thì Apple và Microsoft không còn chịu trách nhiệm với thiết bị đó nữa. Hiện nay có cách cài ứng dụng lậu trên iPhone mà không phải jailbreak, nhưng đó cũng là lỗ hổng như Android.


 

Sự cần thiết của một Tạp chí ứng dụng di động

Tôi chưa tìm thấy một tạp chí công nghệ chính thống nào ở Việt Nam chuyên về đánh giá những ứng dụng di động. Thiếu vắng những tạp chí chuyên môn là điều phổ biến trong tất cả lĩnh vực chứ không riêng gì lĩnh vực công nghệ. Phần lớn các báo và tạp chí Việt Nam cung cấp nội dung tổng hợp hoặc chuyên ngành lớn. Không giống như ở một số nước khác thì có nhiều tạp chí chuyên về ứng dụng cho từng nền tảng hệ điều hành, thì ở Việt Nam chỉ có các diễn đàn công nghệ, nơi mà mọi người sưu tầm, chia sẽ những ứng dụng mà phần lớn là không có bản quyền. Tôi thiết nghĩ một tạp chí chuyên về ứng dụng di động sẽ giới thiệu, đánh giá những ứng dụng và hướng dẫn cách cài đặt, sử dụng như các tạp chí game của Thế giới vi tính (pcworld.com.vn) đã làm [7]. Điều đó sẽ giúp người dùng quan tâm thực sự đến những ứng dụng cần thiết cho công việc, học hành hơn là chỉ quan tâm đến những ứng dụng giải trí như hiện nay. Khi một ứng dụng trở nên quan trong đối với công việc của mọi người thì họ mới chịu chi tiền. Ngoài ra, khi lập trình ứng dụng đã trở nên thu hút giới trẻ Việt, nhất là sau sự kiện Flappy Bird [8], thì một tạp chí ứng dụng di động sẽ giúp giới thiệu những ứng dụng Việt đến tay người dùng Việt.

Nhận xét

Đăng nhận xét