8. Bitcoin - Một loại tiền ảo hay liều thuốc phi chính trị

Bitcoin là chủ đề đang đang được chú ý trên các báo quốc tế và trong nước khi nó giành được sự quan tâm từ Quốc hội Mỹ và sự từ chối từ Chính phủ Trung Quốc [1]. Nó mang ý nghĩa thực sự của một loại tiền ảo, hơn tất cả những loại tiền mà chúng ta cho là tiền ảo từ trước tới nay. Ẩn chứa đằng sau tham vọng của những người tạo ra, điều hành và cả những người đang ủng hộ nó là tham vọng phi chính trị hóa nền tài chính thế giới. Tuy vậy, nó có thực sự có khả năng làm được như thế hay chỉ là một trào lưu rồi sẽ tồn tại như một phần nhỏ trong nền tài chính thế giới.

Trước khi đọc tiếp, bạn hãy tìm hiểu về Bitcoin nếu bạn chưa hiểu rõ về nó bằng các link sau:



Từ một loại tiền ảo

Tại sao Bitcoin thực sự là tiền ảo? Bởi vì nó không có thật. Thật sự là vậy. Nếu bạn đem so sánh Bitcoin với Paypal thì rõ ràng Paypal chỉ là một dịch vụ thanh toán, còn Bitcoin mới thật sự là tiền vì nó có tỷ giá thay đổi đối với đồng USD. Nếu bạn muốn chuyển tiền cho một người nào đó bằng phương thức thanh toán ảo thì bạn sẽ dùng tiền thực của mình chuyển thành tiền Paypal rồi chuyển cho họ. Khi đó họ sẽ đổi tiền Paypal thành tiền thật. Paypal chỉ thu lợi nhuận từ chi phí đổi tiền và chuyển tiền, nó không có tỷ giá thay đổi theo thị trường. Bitcoin thì khác, nó tự thân là một loại tiền vì nó có tỷ giá thay đổi theo sự quan tâm của thị trường. Nó chỉ khác các đồng tiền thật là nó không được in ra thành vật chất và cũng không ai có quyền in nó ra. Không một ngân hàng nào có thể phát hành Bitcoin vì nó không thuộc sự quản lý của bất cứ Ngân hàng Trung ương nào. Vì thế cũng không có Ngân hàng nào xác định tỷ giá cho nó.

Vậy tại sao bạn có thể đổi USD lấy Bitcoin và ngược lại? Nó không giống Paypal sao? Nếu bạn chuyển tiền vào tài khoản Paypal để thanh toán trên mạng thì bạn chỉ đang sử dụng dịch vụ của Paypal vì số tiền của bạn trên Paypal sẽ không thay đổi. Còn nếu bạn đổi USD lấy Bitcion, tiền của bạn trên các Wallet sẽ thay đổi hàng ngày theo tỷ giá thị trường. Với số Bitcoin đó có khi bạn đang có được 100 USD, cũng có khi bạn đang có được 1triệu USD. Như thế, đổi USD lấy Bitcoin thì bạn chỉ là một người đang đầu tư vào Bitcoin như đầu tư một loại cổ phiếu. Vì vậy mà người dùng Bitcoin còn được nói là đang chơi Bitcoin.

Nếu nó như một loại cổ phiếu thì sao nó là tiền được? Nó là tiền vì nó có thể dùng để thanh toán một cách trực tiếp và nó không do một công ty nào nắm giữ. Những dịch vụ thanh toán nào chấp nhận Bitcoin thì họ cũng đang kinh doanh Bitcoin. Bitcoin vừa là phương tiện thanh toán vừa là một hàng hóa để đầu tư.

Có một số người đang khai thác Bitcoin bằng máy tính như khai thác vàng, vậy Bitcoin có phải giống như vàng? Nếu xét về lịch sử các phương tiện thanh toán thì quả thật vàng là chất được mọi người chấp nhận như một tài sản và một phương tiện thanh toán. Bitcoin hiện nay cũng đang ở trạng thái này. Chỉ có khác là Bitcoin không được tất cả mọi người thừa nhận, nên nó chỉ có giá trị đối với những người chấp nhận nó như một tài sản và một phương tiện thanh toán.

Bitcoin chỉ là một đồng tiền được quy ước là đồng tiền ảo, không ai sở hữu quyền tạo ra nó, không ai có quyền tác động đến tỷ giá một cách riêng biệt. Nếu mọi người coi nó là đồng tiền thì tự thân nó trở thành phương tiện thanh toán, nếu không thì nó chẳng là gì.

Những người tạo ra Bitcoin mong muốn có một đồng tiền chung của thế giới, không bị kiểm soát bởi các chính phủ, không bị chi phối bởi những định chế tài chính, không bị ràng buộc bởi biên giới quốc gia, mọi người đều có quyền ngang nhau với Bitcoin, và nó được quản lý một cách công khai bởi cộng đồng những người sử dụng. Nó được gọi là một đồng tiền mở nên nó cũng giống những phần mềm mã nguồn mở. Nếu bạn có hành vi chiếm hữu nó thì mọi người sẽ thấy vì nó công khai các giao dịch và thế là nó sẽ bị thay đổi tỷ giá thành một đồng tiền ít giá trị do mọi người mất niềm tin vào nó. Lúc đó bạn sẽ thu được tiền Bitcoin ít giá trị hơn đồng tiền thực mà bạn dùng để chiếm hữu nó. Hãy xem bài viết về một vụ trộm Bitcoin từ nhà cung cấp dịch vụ Bitcoin Mt. Gox [2].

Bitcoin được quản lý theo giao thức peer-to-peer nên mỗi thành viên tham gia sở hữu Bitcoin đều có phiếu trong việc định giá Bitcoin. Quả thực Bitcoin là một loại tiền ảo có tính dân chủ đúng không? Nhưng nếu bạn hay tổ chức của bạn sở hữu quá nhiều số phiếu (trên 50%) trên tổng lượng phiếu thì mọi người sẽ e ngại, thế là Bitcoin mất giá, bạn sẽ mất tiền


Đến tham vọng phi chính trị ngành tài chính

Khi Trung Quốc giữ cho đồng Yuan (Nhân dân tệ) giá thấp hơn giá trị thực của nó trên thị thường tài chính thế giới để giữ lợi thế về xuất khẩu (giá trị hàng hóa xuất khẩu sẽ thấp, tăng tính cạnh tranh) thì rõ ràng đồng Yuan đang bị kiểm soát cho mục đích chính trị của Trung Quốc [3]. Hay chính sách phá giá đồng Yen của Chính phủ Nhật bởi chính sách Abenomics của Thủ tướng Shinzo Abe làm cho các công ty Nhật tăng cường xuất khẩu và tăng chỉ số lạm phát nhằm kích thích tiêu dùng nội địa, cũng nhằm giải quyết sự suy thoái kinh tế Nhật. Rõ ràng khi tham gia vào thị trường toàn cầu, các nước chỉ tuân thủ luật chơi khi nó có lợi cho mình, còn không thì họ có thể đơn phương gây hại đến người tiêu dùng hay các công ty nước khác. Bitcoin không tuân theo luật chơi của nước nào, ngay cả Liên Hợp Quốc, vì vậy nó được những người có xu hướng chống lại chính phủ các nước ủng hộ. Điều này thể hiện rõ qua vụ việc về Wikileaks. Có lẽ ông Assange cũng không bất ngờ lắm khi Paypal quyết định chấm dứt sự đóng góp của cộng đồng những người ủng hộ Wikileaks thông qua tài khoản Paypal [4]. Đơn giản vì Paypal chịu áp lực từ Chính phủ Mỹ. Hơn ai hết, Wikileaks cần Bitcoin hơn cả. Chính phủ Mỹ sẽ không làm được gì nếu mọi người đóng góp cho Wikileaks bằng tiền Bitcoin. Và đây cũng chính là mục tiêu của những người tạo ra Bitcoin, một đồng tiền không bị kiểm soát bởi các hoạt động mang tính chính trị của các nước.

 

Khi Bitcoin được cả thế giới chấp nhận sử dụng rộng rãi thì nó sẽ thách thức đầu tiên đồng USD. Khi đó tham vọng đưa đồng Yuan trở thành phương tiện thanh toán chủ yếu trên thế giới của Trung Quốc cũng bị đe dọa. Liên minh Châu Âu (EU) đang thận trọng với Bitcoin, Trung Quốc tỏ rõ lập trường chống đối, Quốc hội Mỹ thì thừa nhận Bitcoin là một đồng tiền có thể thanh toán, các nước còn lại thì đang quan sát. Quan ngại chủ yếu mà họ đưa ra chính là các tổ chức tội phạm có thể giao dịch hay rửa tiền thông qua Bitcoin. Điều này rõ ràng là hoàn toàn có thể vì Bitcoin giữ bí mật thông tin tài khoản, chỉ công bố thông tin giao dịch dưới dạng các tài khoản được tạo ra để sử dụng một lần. 

Vậy tại sao Quốc hội Mỹ lại không quan ngại bằng các nước khác? Rõ ràng người Mỹ có nhiều cái lợi hơn mối lo về những hoạt động rửa tiền.


Nhưng khó thành hiện thực

Nếu Bitcoin thành công trong việc trở thành phương tiện thanh toán chính trong các giao dịch điện tử thì nó cũng không thể thay thế USD trong các hoạt động kinh tế thực. Những hoạt động kinh tế này giao dịch hàng chục ngàn tỷ USD so với con số vài chục tỷ USD mà tổng số Bitcoin đang trị giá hiện nay. Nếu khi Bitcoin đạt được cột mốc tối đa 21 triệu đồng được tạo ra [5] thì tỷ giá của nó so với đồng USD có thật sự cao cũng không làm người Mỹ lo ngại. Với nền kinh tế thị trường hàng đầu thế giới, nước Mỹ hoàn toàn có thể xem Bitcoin như một dạng cổ phiếu và chi phối nó một cách công khai bằng các tác động đến chính sách tài chính. Có thể bỗng nhiên một ngày Quốc hội Mỹ ra một đạo luật cấm các công ty Mỹ và đồng minh sử dụng Bitcoin trong giao dịch vì hoạt động của nó không trong sạch (bị các tổ chức tội phạm lợi dụng) và gây ảnh hưởng đến an ninh kinh tế Mỹ. Điều này giống như cấm vận Bitcoin. Nếu các nước cấm cửa Bitcoin thì nó sẽ sập ngay. Rõ ràng, quyền hành vẫn nằm trong tay các chính phủ. Nên nhớ rằng, Bitcoin được tạo ra và có giá trị dựa trên sự thừa nhận và niềm tin của cộng đồng người dùng. Nếu các dịch vụ thanh toán không chấp nhận Bitcoin nữa thì nó sẽ tự mất niềm tin, tự mất giá, tự tiêu tan. Các dịch vụ thanh toán đều được sở hữu bởi các công ty, các công ty này tồn tại thực sự trên lãnh thỗ các quốc gia. Liệu họ có thể không tuân theo luật của nước sở tại? Nếu Amazon cấm cửa Bitcoin thì khách hàng của họ sẽ chẳng dùng Bitcoin làm gì.


Bitcoin là một thực thể, dù là ảo thì nó cũng được tạo ra bởi những người sáng lập, được quản lý bởi cộng đồng người dùng, những người này cũng phải tuân theo luật pháp, luật pháp do các thế lực chính trị tạo ra, nên nó cũng bị kiểm soát bởi các các thế lực chính trị, các thế lực chính trị bị chi phối bởi các định chế tài chính, các định chế tài chính sẽ không để cho một loại tiền ảo loại họ ra khỏi cuộc chơi nếu nó mang lại lợi ích cho họ hay chống lại họ. Nếu Bitcoin nằm trong tầm kiểm soát của các định chế tài chính Mỹ thì nó sẽ là một công cụ để đồng USD bảo vệ vị thế của mình trước sự tấn công của đồng Yuan. Còn Trung Quốc, họ sẽ lo ngại bất cứ cái gì mà Đảng Cộng Sản không thể kiểm soát hay mang tới nguy cơ cho vị thế cầm quyền của họ.

Ước mơ tạo ra một thế giới do mọi người trên thế giới cùng quản lý chớ không phải các thế lực nào đó là một ước mơ quá xa vời vì mọi người không thể cùng quản lý lẫn nhau.


Tóm lại

Nếu bạn đang sở hữu hoặc muốn sở hữu Bitcoin, bạn phải nghĩ rằng mình đang đầu tư vào một dạng cổ phiếu mà giá trị của nó do mọi người từ chính phủ các nước đến các doanh nghiệp và những người sở hữu khác quyết định. Rồi nó sẽ bị kiểm soát bởi các thế lực tài chính, chính trị thế giới chớ không phải người dân.

Nhận xét

Đăng nhận xét